Hans Selye, de vader van het stressonderzoek, introduceerde de term stress na de tweede wereldoorlog. Hij maakte als anderstalige hierbij een grote fout door te kiezen voor de term stress. Dit betekent immers ‘de kracht die op een lichaam wordt uitgeoefend’. Hij bedoelde eigenlijk strain wat staat voor de gevolgen van die kracht ofwel de reactie van stress in de vorm van de 3 bekende lichamelijke veranderingen die vond in zijn onderzoek met proefdieren. Het gaat hierbij om het General Adaptation Syndrome (GAS) met de 3 fasen van:
1. alarmfase (stress als eerste mobiliserende reactie op een of andere schadelijke stimulus)
2. weerstandsfase
3. uitputtingsfase.
De lichamelijke veranderingen bestaan uiteindelijk uit:
1. verdikking van de cortex (schors) van de bijnieren
2. afname in grootte van schildklier, milt en lymfeklieren
3. ulcera in maag en dunne darm
Seyle definieerde stress als:
‘the nonspecific response of the body to any demand made upon it’
Selye gebruikte in zijn stressonderzoek vooral fysieke stressoren als hitte, kou en pijn.
Twee mannen gingen Selye vooraf in het onderzoek naar stress en fysiologische regulering van het lichaam. Het waren
1. Claude Bernard (fysioloog)
– handhaven van een constant intern omgeving (milieu interieur) ondanks veranderingen
in de externe omgeving
2. Walter Cannon (fysioloog)
– gebruikte woord stress al eerder dan Selye
– bedenker van de term homeostasis in navolging van Bernard
– bedacht term ‘fight or flight respons’, reactie van bijniermerg met adrenaline en
noradrenaline (adrenaline 3-4x meer dan noradrenaline)
-schreef boek ‘wisdom of the body’ en schreef over ‘voodoo’ dood
Enkele belangrijke onderzoekers naar stress na Selye zijn
1. John Mason
Toonde aan dat er lang niet altijd sprake was van een aspecifieke reactie op fysieke
stressoren als men er voor zorgt dat de emotionele componenten tot een minimum weet
te beperken. Dan leiden hitte, kou en honger niet tot activatie van de bijnierschors.
Bij onzekerheid, hulpeloosheid en hopeloosheid reageert vooral de bijnierschors
2. Henry and Stephens
– onderscheid actieve coping (fight/flight: sympathisch adrenal medulla systeem) en
passieve coping (hulpeloos, hopeloos: hypofyse adrenal cortex systeem)
3. Bruce McEwen
– bedenker van het concept van allostatic load
– ontdekker van cortisol receptoren in hippocampus
4. Robert Sapolsky (bioloog, neurowetenschapper)
– onderzoek naar gevolgen van stress, cortisol en hun effect op de hersenen
– ontdekker van chronische stress middels verhoogd cortisol leidt tot schade voor
hippocampus
5. Marianne Frankenhauser
– onderzoek naar stress in werksituatie
6. Stephen Porges
– schreef over en deed onderzoek naar vooral het parasympathisch zenuwstelsel
noemde dit de polyvagale theorie
7. Shelley Taylor
– bedenker van de ‘tend and befriend’ respons bij stress door vooral vrouwen
8. Firdaus Dhabhar
– deed onderzoek naar de gevolgen van acute en chronische stress op het immuunsysteem