Wat is stress? Laten we starten met een voorbeeld.
Elaine Fox beschrijft in haar boek ‘rainy brain, sunny brain’ een mooi voorbeeld van een stresservaring. Colin Stafford Johnson maakte in India een documentaire voor de BBC. Op een dag liep hij in India door een opgedroogde rivierbedding. Plotseling doemde voor zich op een groep van jonge tijgertjes die aan het spelen waren met hun moeder. De moedertijger liep dreigend op hem af en stopte 4-5 meter voor hem. De moedertijger liet een oorverdovende schreeuw horen. Colin wist dat de tijgermoeder hem niet zou doden want hij had al eerder tijgers deze dreigingen zien uiten . Dit was, wist hij, de manier van de tijger om duidelijk te maken dat hij afstand moest houden. Hij herinnert zich hiervan het volgende: ‘er was sprake van een soort primitieve dreiging. Ik stond letterlijk vastgenageld aan de grond. Het duurde 2 uur voordat mijn lichaam zich hiervan hersteld had’.
Ander voorbeelden
- een gescheiden, alleenstaande moeder die 2 kinderen moet opvoeden terwijl haar ex-man de alimentatie de laatste 2 jaar niet meer heeft betaald. Op het werk dreigt een reorganisatie met mogelijk het verlies van haar baan
- een getrouwde man met een echtgenote die al twee jaar erg hulpbehoevend is vanwege ernstige rugklachten. Nu is ook zijn nog thuiswonende moeder gaan dementeren en hij als enigste kind dient coördineert de zorg die zij krijgt. Moeder is erg op zichzelf en voor haar schamele sociale contacten erg aangewezen op haar zoon.
- een alleenstaande vrouw van 35 jaar die erg perfectionistisch is en op haar werk al vele overuren maakt. Door de opleiding in de avonduren en de onderbezetting op haar werk heeft ze de laatste 6 maanden te veel van haar lichaam gevraagd en is ze al maanden erg vermoeid.
Esther Sternberg schetst in haar boek een voorbeeld van een beroep waarin je voortdurend waakzaam moet zijn. Als je aandacht ook maar 1 seconde verslapt kan dit leiden tot de dood van honderden mensen. Om je heen lopen voortdurend mensen heen en weer en er heerst een lawaai dat je dat je dient te negeren. Je moet het werk foutloos doen tot in de avonduren. Je bent luchtverkeersleider en dit onderzoek vond nog plaats vanaf de eind jaren 60 voordat computers massaal hun intrede hadden gedaan.
Onderzocht werd of luchtverkeersleiders door hun werkomgeving een groter risico liepen om aan stress gerelateerde ziekten op te lopen.
De onderzoeker betrok 400 luchtverkeersleiders in dit onderzoek. Het meest opvallende gegeven was dat meer dan 50% van de luchtverkeersleidersdie in 3 jaar tijd onderzocht werden last hadden of kregen van hoge bloeddruk terwijl deze mannen pas achter in de dertig waren. Aanvankelijk hadden ze alleen een hoge bloeddruk op het werk. Tenslotte kregen ze ook een hoge bloeddruk in de vrije tijd. Veel verkeersleiders hadden ook last van depressies en angsten. Dit kon niet in de urine, het bloed of met een bloeddrukmeter worden aangetoond.